Geschiedenis – Valthe 1942-1945

Na gewaarschuwd te zijn voor een razzia vertrekken een aantal Joden in oktober 1942 uit Emmen, en arriveren in het holst van de nacht bij Bertus Zefat, een kippenhouder te Valthe. Aanvankelijk verstopt Zefat de vluchtelingen in een van zijn kippenhokken achter het huis, maar wegens gevaar voor ontdekking worden zij al snel verplaatst naar een schuilplaats die zij zelf in het Valtherbos uitgroeven. Deze schuilplaats bestaat uit een woonhol van zes bij drie meter en een kleiner slaaphol, beide afgedekt met stammen, takken en bladeren.

In 1943 wordt deze schuilplaats toevallig ontdekt doordat een nietsvermoedende wandelaar, die door het dak van de schuilplaats zakt. De onderduikers worden met spoed op verschillende adressen in Emmen ondergebracht. Na een aantal maanden wordt er een nieuw onderkomen in de bossen gegraven van circa acht bij vier meter, anderhalve meter diep en een gedeelte van de eerste groep onderduikers keert terug. Anderhalf jaar lang leven die onderduikers daar. Geholpen door een groot aantal families uit Emmen en omstreken, waaronder de al genoemde Albertus Zefat.

Op 27 juli 1944 wordt Zefat echter verraden. Bij zijn arrestatie weigert Zefat ook maar iets los te laten, en wordt hiervoor ter plekke bij zijn huis gefusilleerd. Ook zijn maat, de verzetsman Jan Hendriks uit Emmer Compascuum, wordt opgepakt. Die zwijgt ook en sterft op 18 november 1944 in het buitenkamp Husum Schwesing van concentratiekamp Neuengamme. Na de dood van Zefat wordt de hulp aan de onderduikers door de anderen, waaronder Zefats vrouw, voortgezet. In verzetskringen worden zij later ook wel de Zefatgroep genoemd.

Eén van de leden is Aaltjo Oldenburger. Hij is rond de twintig als hij in aanraking komt met de onderduikers in het bos. Hij krijgt in januari 2013 in Valthe de Yad Vashem onderscheiding van de Israëlisch ambassadeur. Oldenburger zou 35 Jaar eerder de onderscheiding ook al krijgen, maar toen ging het fout. De oorkonde stond op naam van mevrouw Aaltje Oldenburger. Aaltjo Oldenburger krijgt de onderscheiding voor zijn inzet in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Lees het uitgebreide verhaal hier